دکتر هوشنگ امامی: دکترای حرفه ای فیزیوتراپی و مسئول فنی بخش فیزیوتراپی بیمارستان فرمانیه
اگر بعد ازماهها پیچ خوردگی مچ پا هنوز درد ،تورم و بی ثباتی مزمن در مچ پا دارید مطلب زیرشما را راهنمایی خواهد کرد
مچ پا بدلیل سطح اتکای کم و عدم پوشش عضلانی مستحکم در سمت داخل و خارج در مرض آسیب های زیادی از جمله پیچ خوردگی وشکستگی در حین فعالیتهای روز مره زندگی می باشد .پیچ خوردگی وپاره گی رباطهای اطراف مفاصل مچ پااز جمله شایع ترین اختلالات در این ناحیه است که اگر به درمان آن خوب توجه نشود دچار عوارضی از قبیل بی ثباتی وپیچ خوردگی مکررمچ پا خواهد شد. رباطهای سمت خارج ضعیف تر از سمت داخل می باشند و برای همین 85درصد پیچ خوردگیها باعث پاره گی و کشیدگی رباطهای سمت خارج می شود.درمان آسیب رباطهای مچ پا ابتدا توسط متخصصین ارتوپدی و سپس فیزیوتراپیست ها انجام میگیرد. که برحسب شدت ضایعه(درجه یک تا درجه سه) از یک آتل گیری تا گچ گیری به مدت یکماه ودر بعضی موارد جراحی می باشد. نکته قابل تامل دراین است که متاسفانه افراد آسیب دیده درمان پیچ خوردگیهای مچ پا را چه درمرحله ارتوپدی (خود سرانه آتل و یا گچ را زود تر باز می کنند )و چه درمرحله فیزیوتراپی بطور کامل ادامه نمی دهند وهمین مسئله باعث می شود که افراد در پیاده روی های طولانی ،درد و تورم دائمی داشته باشند. وخود را ازیک تفریح و ورزش لذت بخش محروم کنند نکته مهم دیگر این است که رباطهای اطراف مچ پا دارای گیرنده های حس عمقی زیادی هستند که با عث حفظ ثبات و تعادل بدن می شود.عدم درمان کامل و مطلوب نتیجه اش اختلال درارسال اطلاعات حس عمقی ، بی ثباتی وپیچ خوردگی های مکرر و مزمن مچ پا خواهد شد.برای جلو گیری از ایجاد عوارض بایستی دستورات و توصیه های پزشک (متخصص ارتوپدی ویا طب فیزیکی ) و فیزیوتراپیست را به نحو احسن اجرا کرد. برای درمان فیزیوتراپی و توانبخشی موارد زیر توصیه می گردد:
- هنگام آسیب دیدگی تا 24 ساعت اولیه برای کاهش درد ، تورم وخون ریزی از کیسه یخ بمدت 10 دقیقه به فواصل 2 الی 4 ساعت یکبار استفاده نمائید.درصورت در دسترس بودن اسپریهای خنک کننده در حین آسیب توصیه می گردد
- پس از طی مراحل درمان ارتوپدی به یک مرکز فیزیوتراپی مراجعه نمائید که در آن مرکز فیزیوتراپیست درمانهای زیر را برایتان انجام خواهد داد:
- ابتدا برای کاهش درد و التهاب ازدستگاهای کاهنده درد وتورم استفاده می کند.(تصویر 5281)ممکن است باند کشی هم برایتان توصیه نمایدکه روش درست بستن آن را به شما یاد می دهد
- از روش گرما درمانی (ترموتراپی)مثل اشعه مادون قرمز (تصویر5417) و امواج اولتراسوند (تصویر5254)برای تسریع کاهش التهاب مزمن ،درد وافزایش گردش خون برای سرعت بخشیدن به روند ترمیم رباطها و بافتهای صدمه دیده استفاده می نماید
- لیزر اثر خوبی برای ترمیم آسیبهای رباطها دارد و روند درمان را تسریع می کند
- تمرینات تقویتی برای عضلات اطراف مچ پا انجام و آموزش داده می شود
- ممکن است فیزیوتراپیست برای بدست آوردن دامنه حرکتی مفاصل مچ پا از تکنیک درمانهای دستی (مثل موبلیزاسیون) استفاده نماید
- در مراحلی که درد و تورم از بین رفت تمرینات حس عمقی توسط تخته تعادل برای افزایش ثبات و تعادل حتما انجام خواهد گرفت
چون در این مرحله بیمار درد وتورم ندارد معمولا این مرحله توسط بیماران ادامه نمی یابد همین مسئله باعث ایجاد عوارض میشوددرصورتیکه تمرینات بر روی تخته تعادل بایستی تا مرحله ای ادامه یا بد که بیمار بتواند با چشم بسته حداقل 10 ثانیه روی یک پا بایستد اگراین تمرینات را تا مرحله آخر توانست انجام دهد اصطلاحا می گویند فرد به مرحله کامل توانبخشی وبه چابکی مطلوب رسیده است بخصوص در ورزشکاران وجوانان (تصاویر5284-5293-5455-5470-5474)
- یکی از موارد خیلی مفید که در اواخر درمان فیزیوتراپی خصوصا در ورزشکاران وجوانان بایستی تاکید شود دویدن به سمت عقب برای افزایش بیشتر ثبات و تعادل می باشد
- البته در آسیب های شدید که گاهی با شکستگی قوزک نیز همراه است (بخصوص قوزک داخلی)پوشیدن کفش ساق دار یا نیم پوتین به جلوگیری از بی ثباتی کمک خواهد کرد .
